Samuel Comerford
Kennismaking met de nieuwe onderzoeker

Het kostte een paar e-mails heen en weer om een plaats en tijdstip af te spreken, maar ik stond eindelijk op het punt om een gesprek te hebben met onze nieuwe onderzoeker Samuel Comerford. Na het lezen van zijn onderzoeksvoorstel, zette ik me schrap voor een serieus academisch gesprek. Hij hoefde echter alleen maar te giechelen (een beetje zoals Mozart in de film Amadeus) om me volledig te ontwapenen. De manier waarop hij over elk woord nadacht, alsof hij wantrouwig was over het potentieel van semantische tovenarij, liet geen twijfel bij me bestaan. Deze man is een muzikant. Leergierig zeker, maar bovenal een muzikant. Jazz is wat hij doet, met tenorsax als zijn belangrijkste instrument, hoewel hij ook niet vies is van een basgitaar en hoewel hij - zoals hij toevallig aan een passerende medemuzikant toevertrouwde - onlangs een basklarinet heeft gekocht. 

SAMUEL COMERFORD
Eerlijk gezegd ben ik mijn hele leven al bezig met onderzoek. Zodra je begint te spelen, ben je ermee bezig. Tenminste, op de manier waarop ik het benader. Dit project plaatst een deel van dat onderzoek in een formelere context. Dat is alles. 

ONRUST
Eerste keer in wafelland trouwens? 

SAMUEL COMERFORD
O, nee. Ik heb in Brussel gestudeerd en woon er nu al tien jaar. Ik heb daar een trio dat Thunderblender heet (Hendrik Lasure op piano & effecten, Jens Bouttery op drums & bassynth). Ik ken Gent wel een beetje. Het heeft een heel open interessant kader om het werk in te doen. De Gentse jazzscene? Ik denk dat ik de meeste mensen wel ken. 

ONRUST
Je project heet 'Radicale variaties, primitieve vormen: De melodische taal van Tommie Potts in de hedendaagse jazz'. Moet ik me erg schamen dat ik hem niet ken? 

SAMUEL COMERFORD
Niet echt. Ik heb in mijn jonge jaren traditionele muziek gespeeld en zelfs toen kende ik hem niet echt. Let wel, hij is een grote naam in traditionele muziekkringen, maar hij heeft in zijn leven maar één plaat uitgebracht: The Liffey Banks. En stel je voor, ze hebben zijn naam verkeerd op de hoes gezet. Er staat 'Tommy' met een 'y'. 

ONRUST
Dan – zonder enige schaamte – wie is Tommie Potts? 

SAMUEL COMERFORD
Potts is geboren in een familie van doedelzakspelers. Als je het je afvraagt, dat is de Uilleann Pipe, waarschijnlijk de meest geavanceerde doedelzak in Europa, een combinatie van drone, regulator (akkoorden) en melodie - erg moeilijk om onder de knie te krijgen. Hoe dan ook, het paste niet echt bij Tommie. Hij vergat te ademen, zei hij. Dus in plaats daarvan pakte hij de viool op en werd daar, nou ja, behoorlijk goed in. 

ONRUST
Ik kan me voorstellen dat dit een tijd was waarin traditionele muziek nog springlevend was? 

SAMUEL COMERFORD
Niet helemaal. In het interbellum had traditionele muziek aan populariteit ingeboet. De muziek zelf was echter springlevend, ja, maar alleen in een heel kleine gemeenschap. Ik bedoel, deze mensen hadden een dagtaak, weet je. Potts vader was bijvoorbeeld voerman voor de firma Guinness. Anderen waren reizende muzikanten. Maar bij sociale bijeenkomsten was er altijd muziek. Niet alleen als afleiding. Het vormde echt de kern. Het was hun moedertaal. 

ONRUST
Toch viel Potts op de een of andere manier op? 

SAMUEL COMERFORD
In een artikel beschreef Lewis Porter Art Tatum ooit als een 'stealth radical'. Ik denk dat dit ook over Potts gezegd kan worden, al is het iets openlijker. Zijn aanpak heeft parallellen met improvisatie in de jazz. Als je goed luistert, zie je dat hij afwijkt van de traditionele vormen, soms zelfs met externe elementen, zoals de treurmars van Chopin. Het is echter heel subtiel. Hij houdt het voor anderen verborgen. Traditionele muziek kan conservatief zijn, net als Ierland in het algemeen eigenlijk. Wist je dat homoseksualiteit pas in 1993 werd gedecriminaliseerd? Hoe dan ook, experiment werd niet altijd op gejuich onthaald. 

ONRUST
Hoe ga je verder met je onderzoek? 

SAMUEL COMERFORD
Om te beginnen heb ik een behoorlijk deel van zijn muziek getranscribeerd. Ik probeer ook wat van zijn zelfgemaakte opnames te pakken te krijgen. Om eerlijk te zijn weet ik niet eens zeker of dat iets waard is. Ik wil niet mythologiseren. Tommie Potts is een muzikant, een man die op een grappige manier deuntjes speelde - nou ja, oké, meer dan dat, maar toch. Het belangrijkste doel is om te zien wat ik van zijn aanpak kan leren en of het misschien een nieuwe manier inspireert om improvisatie te organiseren. Ik hoop daar binnenkort achter te komen met het Thunderblender trio. Neil Ó Lochlainn & Cuar is ook een groep waar ik mee speel en is enigszins verwant aan dit onderzoek. Verwant maar verschillend. Ons nieuwe album 'Umhaill' is in december uitgekomen. 

ONRUST
Laten we eens luisteren dan.