Lieze Vanlerberghe
Parasitair Blauw

Parasiteren hoeft niet noodzakelijk een kwalijke bezigheid te zijn. Dat bewijst studente interieurvormgeving Lieze Vanlerberghe met haar eindontwerp: een streepje blauw met een grote impact op het landschap en zijn geschiedenis.

ONRUST
Vertel eens, wat werd van jou in je laatste jaar verwacht?

LIEZE VANLERBERGHE
Onze opdracht bestond eruit een parasitaire structuur te ontwerpen met maatschappelijke impact. Zoals je hoort, is dat vrij ruim gedefinieerd. Zo was er op voorhand bijvoorbeeld geen plaats aan verbonden. Ter land, ter zee of in de lucht, dat konden we dus kiezen. De meesten opteerden voor een plein, park of kerk. Maar ik dus niet.

ONRUST
Ik heb begrepen dat je Erasmuservaring een belangrijke rol speelde in je keuze.

LIEZE VANLERBERGHE
Onze opdracht bestond eruit een parasitaire structuur te ontwerpen met maatschappelijke impact. Zoals je hoort, is dat vrij ruim gedefinieerd. Zo was er op voorhand bijvoorbeeld geen plaats aan verbonden. Ter land, ter zee of in de lucht, dat konden we dus kiezen. De meesten opteerden voor een plein, park of kerk. Maar ik dus niet.De eerste vijf maanden van dit schooljaar heb ik inderdaad in Estland vertoefd. Dat liep niet meteen op rolletjes. Aanvankelijk was er iemand die me hielp — gelukkig maar want een Ests huurcontract is geen sinecure. Na een week was ik echter alleen, de enige Erasmusstudent in de klas. De opdrachten werden kort in het Engels voor me samengevat, waardoor ik wat informatie meende te missen. Vreemd genoeg werd mijn projectvoorstel meteen goedgekeurd. Hier in KASK krijg je doorgaans meer ondersteuning en feedback. Was het echt in orde of was het laisser-faire? Misschien lag het aan een andere visie op ontwerp. Toen ik op een bepaald grondplan spotjes had getekend, was dat voor hen al overdaad, terwijl ikzelf vond dat het technisch niet genoeg was uitgewerkt. Anderzijds was het ook wel eens prettig om een andere ontwerpmethode te hanteren en me niet door de technische kant te laten afremmen. In KASK stootte ik vaak op technische moeilijkheden waardoor ik mijn gekke ideeën wat moest intomen.

ONRUST
En kwam het nog goed in Estland?

LIEZE VANLERBERGHE
Onze opdracht bestond eruit een parasitaire structuur te ontwerpen met maatschappelijke impact. Zoals je hoort, is dat vrij ruim gedefinieerd. Zo was er op voorhand bijvoorbeeld geen plaats aan verbonden. Ter land, ter zee of in de lucht, dat konden we dus kiezen. De meesten opteerden voor een plein, park of kerk. Maar ik dus niet.Ja hoor. De Esten zijn wat gesloten, maar eens je door hun bubbel dringt, bloeien ze open. Meer nog, ze hebben me bijgestaan met raad en daad, want mijn project is innig met hun geboorteland vervlochten. Het was name tijdens een avontuurlijk uitstapje dat ik op mijn uitverkoren site stootte, zo’n veertig kilometer van Tallinn: een voormalige werkkamp van de Sovjets, een gevangenis dus, was er min of meer omgeturnd in een soort waterpretpark. Zo was het meer ooit een kalksteengroeve. Na de val van de muur heeft men de sluizen geopend en kwam ze onder water te staan. Duikers kunnen er vandaag nog altijd de sporen van de dwangarbeid zien.

ONRUST
Wat sprak je aan die plek precies aan?

LIEZE VANLERBERGHE
In eerste instantie vond ik vooral het landschap op zich overweldigend: het water, de bergen, de her en der uitstekende gebouwen. Het fijne van de zaak ben ik pas te weten gekomen na wat onderzoek. Dat was overigens niet zo evident. Alle documenten waren in het Ests opgesteld. Ik heb met de baas van het duikcentrum gesproken en heb me zelfs tot de ambassade gewend. Op die manier kwam ik een stukje van die grimmige geschiedenis aan de weet, al was het pas toen ik in de winter terugkeerde om wat opmetingen te doen, dat de heftigheid ervan echt tot me doordrong. In de zomermaanden is het allemaal dolle pret, maar in de winter oogt het besneeuwd heel anders. Kil en stil. Opeens kwam die geschiedenis bijna letterlijk bovendrijven.

ONRUST
Een vreemde ervaring ongetwijfeld.

LIEZE VANLERBERGHE
In ieder geval kreeg ik het gevoel dat ik op een graf had staan feesten. Vergeet niet, wat voor ons de wereldoorlogen zijn, is voor Estland de Sovjettijd. Net als onze contreien is het land vaak onder de voet gelopen door machtigere buren. In de hoofdstad herinneren musea daaraan, maar hier leek de zaak precies toegedekt.

ONRUST
En een project was geboren?

LIEZE VANLERBERGHE
Die ervaring heeft me zeker geïnspireerd. Mijn oog viel uiteindelijk op een bruut, typische communistisch gebouw dat zich half onder en half boven water bevindt. Het had verschillende verdiepen en op schijnbaar willekeurige plaatsen zaten gaten in de muren. Wellicht zaten daar ooit kabels door, al is de specifieke functie me nooit geheel duidelijk geworden. Hoe dan ook, ik wou het gebouw in de kijker zetten door er een wandelpad rond te maken, een levende structuur die rond, door en langs dat zware, grijze fundament zit gewonden. Zo kwam ik uit op negen stukken trap, die telkens een ander perspectief toevoegen. Het ene is op de berg gericht, daar ooit verrezen door de graafarbeid, een ander stuk loop dan weer langs de buitenmuur, maar laat een benauwende speling. Sowieso wou ik dat mijn structuur het gebouw zo min mogelijk aanraakte. Zo bleef er een zekere marge tussen het heden en het verleden.

ONRUST
Van waar de keuze voor al dat blauw in de structuur?

LIEZE VANLERBERGHE
Heeft te maken met de vlag van Estland, die je overal ziet. Ze is gebaseerd op de natuur. Het blauw van de lucht vanboven, zwart van de dorre bomen in de winter en dan onderaan het wit van sneeuw. Blauw ‘ontbrak’ dus nog in het landschap. In plaats van een rode, heb ik dus een blauwe draad.

ONRUST
En komt die ook terug in je andere ontwerpen.

LIEZE VANLERBERGHE
Op een manier wel. Ik merk dat zo’n complex pad een terugkerend element is. Vorig jaar moest ik ook een constructie maken, een ode aan architect Akihisa Hirata. Het werd een bamboeconstructie, ook met wandelpad. Pas achteraf ontdekte ik: hoe complexer en groter, hoe prettiger ik het vind. Hoe dan ook ben ik met dit afstudeerproject erg tevreden. Ik ben trots dat ik standvastig ben gebleven, ook als ik de zaken soms wat moest herdenken. Mijn docent zei altijd: ‘Niets is onmogelijk’. Zo is mijn creativiteit blijven groeien en heb ik het onderste uit de kan kunnen halen.

ONRUST
Brava.