In deze doctoraatsstudie onderzoek ik de draagkracht van het documentaire film-essay als tegen-hegemonische vorm van geschiedschrijving. De kern van het onderzoek identificeert en problematiseert de spanning tussen de constructie van geschiedenis en de constructie van een film die deze geschiedenis wil representeren. Mijn documentaire cinema is een cinema van de palimpsest, het amendement, van verschuivingen en toevoegingen. Vertrekkend vanuit de traditie van het film-essay zoek ik naar een filmvorm die hegemonische vormen van geschiedschrijving ondervraagt. Hoe kan een documentaire filmtijd zich verhouden tot het doelmatige geweld van ‘de’ geschiedenis?
De films die ik tijdens dit onderzoek maak, focussen op het Belgische koloniale verleden.
'Un pays plus beau qu’avant' (2019) is een film over Congo gemaakt in Brussel. De omzwervingen van Jean-Simon, een Brusselse zakenman uit Congo, leggen een microkosmos bloot van de schaduweconomie binnen de Congolese gemeenschap. De dagelijkse financiële urgentie van deze kleinhandelaar is doordrongen van de politieke situatie in Congo. De politieke strijd in de Congolese diaspora is verknoopt met het koloniale verleden. De film bevindt zich tussen deze twee imperatieven, in een constante onderhandeling tussen hier en elders, verleden en heden.
'Broken View' (2023) is een poëtische essayfilm over de koloniale blik en de toverlantaarn. Dit vroege type beeldprojector werd gebruikt in Belgische koloniale propaganda om de goede werken van de kerk, staat en industrie te etaleren. Lantaarnprojecties waren een effectieve manier om het koloniale project als een opwindend schouwspel aan het Belgische publiek te presenteren. Hoe fragiel beelden gemaakt van glas ook mogen zijn, toch zijn er vele duizenden bewaard. Deze vaak rijkelijk ingekleurde, indrukwekkende beelden gaven vorm aan de manier waarop Europeanen keken naar de koloniale andere. Dit uitzonderlijke materiaal werpt een unieke blik op hoe ‘onze Congo’ in ons gemeenschappelijk bewustzijn werd verankerd. De spanning tussen schoonheid en de koloniale ideologie staat in de film centraal. Door een associatief weefsel van assemblages en collages brengt de film de koloniale blik in kaart vanuit een gebroken gezichtsveld.
Het geschreven deel van mijn doctoraatsthesis zal bestaan uit een reeks essays over zowel mijn eigen werk als dat van anderen, reflecties over de essay-vorm vanuit de essay-vorm. Enkele teksten werden gepubliceerd op het cinefiele platform Sabzian.be, waarvan ik een stichtend en momenteel voornamelijk non-actief lid ben. Daarnaast publiceerde ik een lang essay over 'Broken View' in Forum+.
