24.10.24, 19:00, John C. Welchman, Underwear, Fashion, Invitation, Exhibition: The Inaugural Visibilities of Pense-Bête

Honderd jaar geleden werd de belangrijke Belgische dichter/ kunstenaar Marcel Broodthaers (1924- 1976) geboren. Zestig jaar geleden maakte hij het sleutelwerk ‘Pense-Bête’, waarvoor hij vijftig van zijn onverkochte dichtbundels met plaaster overgoot en zo op symbolische wijze de overgang maakte van poëzie naar beeldende kunst. Naar aanleiding van deze dubbele verjaardag gaf S.M.A.K. John C. Welchman — Professor Kunstgeschiedenis aan de Universiteit van California, San Diego — de opdracht om een diepgaande analyse, of close reading, te schrijven over dit werk. Voorafgaand de publicatie stelt Welchman verschillende aspecten uit zijn onderzoek voor in S.M.A.K. en diverse partner instellingen waaronder KASK & Conservatorium.

In deze lezing, die voor het eerst in het KASK & Conservatorium wordt gehouden, wordt een van de hoofdstukken uit Welchmans nieuwe boek (waarmee de UpClose-reeks van het SMAK van start gaat) over Marcel Broodthaers' formidabel allusieve sculptuur Pense-Bête (1964) ontrafeld. Hier gaat Welchman in detail in op de ontstaansituaties waarin en waaromheen de verschijning van het werk werd verklaard, te beginnen met de tentoonstelling ervan in Moi aussi, je me suis demandé si je ne pouvais pas vendre quelque chose et réussir dans la vie... in Librairie-Galerie Saint-Laurent in Brussel in april 1964. Pense-Bête kan ook aanwezig zijn geweest op een conferentie over literatuursocioloog Lucien Goldmann in Brussel - bijgewoond door onder anderen Broodthaers, dichter, literatuurcriticus en radiomaker Freddy De Vree, en de Franse kunstenaar en schrijver Pierre Klossowski - waar Roland Barthes in mei 1964 een verhandeling over retoriek presenteerde.

Welchman ontrafelt de implicaties van de uitnodiging voor de tentoonstelling, gedrukt op geapproprieerde pagina's uit vrouwenbladen - die de aanzet vormde voor het onderzoek dat de kunstenaar gedurende zijn hele carrière deed naar de parameters voor het maken van tentoonstellingen - en bespreekt het vaak over het hoofd geziene inpakpapier dat gebruikt werd om de bundel van (aanvankelijk) 50 exemplaren van zijn gedichtenbundel (Pense-Bête), die de sculptuur verankert, vast te zetten - de ene met gewone vellen kraftpapier, de andere met bedrukte materialen die geassocieerd worden met de Antwerpse modewereld. Pense-Bête, zo betoogt Welchman, ontstaat in een complexe nexus van referenties en omwegen rond retoriek, stijl, lenen, commercie, heimelijke verklaring, signatuur en de existentieel onzekere inzet van het nieuwe artistiek benoemde zelfbeeld dat Broodthaers in een van zijn vroegste kunstwerken navigeert.