Jonas Staal

Op 6 mei blazen we opnieuw verzamelen in Cirque. Kunstenaar Jonas Staal komt er een KASKlezing geven over kunst en politiek. Curator van de reeks Godart Bakkers stelt de spreker alvast aan u voor.

Jonas Staal is beeldend kunstenaar. In zijn werk onderzoekt hij de relatie tussen kunst, democratie en propaganda. Wat is de betekenis van de staat in de 21ste eeuw, aan welke regels en wetmatig-heden houden zij zich, of juist niet, en op welke manier kan kunst dienen om deze mechanismen te ontmaskeren en te veranderen? Hoe domineren oude staten de wereld en is er ruimte voor alternatieve eman-cipatorische bestuursvormen?

De zoektocht naar een nieuwe betekenis van de staat leidde Jonas Staal tot projecten zoals New Unions (2016-doorlopend), een artistieke en politieke campagne die vertrekt van de huidige politieke, economische, humanitaire en eco-logische crisis van Europa met als doel vertegenwoordigers van trans-democratische bewegingen en organisaties bijeen te brengen om scenario’s voor nieuwe toekomstige bestuursvormen te ont-wikkelen. De ontoereikendheid van huidige systemen brengt hij in verband met een gebrek aan verbeelding binnen de bestaande samenlevingen. De rol van kunst wordt zo een fundament om te reflecteren over de mythe van de natiestaat en de vraag te stellen op welke manier artistieke verbeelding kan bijdragen aan het tot stand brengen van radicale alternatieven. In samenwerking met progressieve politieke partijen en pan-Europese bewegingen werkt Staal middels de campagne aan alternatieve parlementen op verlaten olieboorplatforms en stadions. De tentoonstellingsruimte wordt als zodanig omgevormd tot het artistieke model van een nieuw campagnehoofdkwartier.

In reactie op de Oorlog tegen Terreur en haar uitsluitingsmechanismen in de vorm van zogeheten zwarte lijsten, creëerde Staal de artistieke en politieke organisatie New World Summit (2012-doorlopend). Met dit platform ontwikkelt hij alternatieve parlementen in kunstinstituten, theaters en publieke ruimte, waar stateloze organisaties en groepen op internationale terreurlijsten bijeen komen om na te denken over alternatieven voor de kapitalistische democratie. Eén van de organisaties waar Staal veelvuldig mee werkt is de Koerdische beweging in Rojava, een autonome regio in het noorden van Syrië, waar de kunstenaar al meerdere jaren actief is. In deze regio is een alternatieve “stateloze democratie” opgericht. Staal kreeg de opdracht een alternatief volksparlement te ontwerpen, dat opende in 2018. Door de doorlopende burgeroorlog in Syrië, de terreur van IS en de recente invasie van Turkije staat de autonome regio en haar alternatieve samenleving thans onder extreme druk.

In zijn lezing gaat Staal dieper in op zijn praktijk: op de rol van kunst in het zichtbaar maken van onderdrukkende systemen, en op de rol van artistieke verbeelding in het ontwikkelen van alternatieve emancipatorische samenlevingsvormen.