23.10.25, 19:30, Sinan Çankaya, Schuld en schaamte als sociale wonden

Waarom voelen zoveel mensen zich tekortschieten, vervreemd of overbodig, terwijl het probleem vaak niet bij hén ligt?

In deze lezing neemt schrijver en cultureel antropoloog Sinan Çankaya het publiek mee voorbij de muren van de therapiekamer en het jargon van de psychotherapie. Hij laat zien hoe ons innerlijke leven verbonden is met de wereld om ons heen: ongelijkheid, racisme, klasse en macht. Fanon liet zien dat de pijn en vervreemding van mensen van kleur niet losstaan van het geweld van de samenleving. Bourdieu toonde hoe zogenoemde “persoonlijke problemen” vaak afdrukken zijn van sociale structuren in ons lichaam: in hoe we spreken, bewegen en durven dromen. Die (on)zichtbare grenzen bepalen wie erbij hoort, en wie niet.

Veel hulpverlening schiet tekort omdat het individu wordt losgeknipt van zijn sociale en culturele context. Schuld, schaamte en onzekerheid worden gereduceerd tot een psychologisch probleem. Deze taal begrenst ons. Hoe behandel je structurele ongelijkheid met een behandelplan van zes sessies?

Çankaya onderzoekt de wisselwerking tussen psyche en samenleving, en hoe die is vervlochten met politieke structuren. Hij nodigt aanwezigen uit om radicaal anders te kijken en een nieuwe relatie op te bouwen met zichzelf en anderen door te erkennen dat we “sociaal verwond” zijn. Hierin schuilt in zijn ogen een bevrijding.

Na de lezing gaat Sinan Çankaya in gesprek met journaliste Samira Bendadi.

• Sinan Çankaya is antropoloog en schrijver. Hij doctoreerde met een onderzoek naar diversiteit binnen de Nederlandse politie en onderzocht etnisch profileren in Nederland. Voor De Correspondent schreef hij essays over identiteit en uitsluiting. Zijn boek ‘Mijn ontelbare identiteiten’ (2023) werd bekroond met de Jan Hanlo Essayprijs Groot, de Sociologische Bril en de E. du Perronprijs. Zijn laatste boek ‘Galmende geschiedenissen’ (2025) gaat over wie mag spreken en wie het zwijgen wordt opgelegd, over welke doden we herinneren, en welke verhalen we dieper begraven. Hij verzorgde de inleiding bij de Nederlandse editie van Edward Saids Oriëntalisme, en is universitair docent aan de VU Amsterdam.
• Samira Bendadi is journaliste bij MO* en heeft in het verleden gewerkt voor zowel radio als televisie. Haar expertise situeert zich voornamelijk binnen het domein van migratie en burgerschap. Ze heeft, naast haar focus op migratie in België, talrijke reportages gemaakt in diverse landen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten. De afgelopen jaren richtte ze zich in het bijzonder op de situatie in Libië en Soedan.
  
  In haar journalistiek werk vertrekt ze steevast vanuit een mensenrechtenperspectief. Of het nu gaat om diepgravende reportages, analytische bijdragen of interviews met schrijvers en kunstenaars, zowel in België en Europa of de Arabische wereld, steeds staat de politieke context en de weerslag ervan op mensenrechten centraal in haar benadering. Bendadi is auteur van Dolle Amina’s . Feminisme in de Arabische Wereld (2008). In 2019 was ze co-curator en co-auteur van het boek Textiel in Verzet, een publicatie bij de gelijknamige tentoonstelling over textiel, migratie en verzet, in opdracht van het ModeMuseum (MoMU).

Deze lezing vindt plaats in het kader van de Dark Nights in het GUM Forum, meer toegankelijkheidsinformatie over de zaal is terug te vinden op hun website. Voor deze lezing is een tolk gebarentaal voorzien. Wie verdere vragen heeft over de toegankelijkheidsvoorzieningen, kan contact opnemen met de organisatie: anais.vanertvelde@hogent.be. Ter plekke kunnen vragen gesteld worden aan het onthaal.