Aphasia

Aphasia is een boek dat verschijnt ter gelegenheid van de gelijknamige filminstallatie en tentoonstelling van de kunstenaar Jelena Jureša. Als medische term verwijst ‘afasie’ naar het onvermogen om te spreken of om de juiste woorden te vinden. Jureša’s nieuwe film bestaat uit drie hoofdstukken, die elk focussen op het collectieve zwijgen rond misdaad en de compartimentering van historische gebeurtenissen, en die de lijn trekken tussen het Belgische kolonialisme, het Oostenrijkse antisemitisme en de oorlogen in Joegoslavië.Met Aphasia graaft Jureša niet alleen naar de wortels en voorwaarden voor door de staat gesponsord geweld, maar ook naar de redenen waarom zulke collectieve misdaden steeds weer herhaald worden. De film zoomt in op objectivering en ontmenselijking, naast andere thema’s, en werpt tegelijkertijd een licht op de rol van fotografie en film. Aphasia is een kunstwerk over racisme en intolerantie, dat de banaliteit en trivialiteit van het kwaad blootlegt. De films dagen ons uit om (letterlijk) aandachtiger te kijken en onze eigen individuele en collectieve positie in vraag te stellen. Afasie is geen oproep tot bestraffing of verontwaardiging over de misdaden begaan tijdens de koloniale tijd, de Holocaust of de wreedheden in Bosnië tijdens de Joegoslavische oorlogen. Het is eerder een oproep om de collectieve stilte te doorbreken en daadwerkelijk te kijken naar de blinde vlekken die een fundamenteel onderdeel van onze Europese identiteit lijken te zijn geworden. Afasie begint waar al het andere ophoudt - juist omdat de artistieke verbeelding andere perspectieven, troost en rechtvaardigheid kan bieden.