nlen

‘Brave Belgians of the Belle Époque’ is een artistieke case-studie, die het paradigma van een bloeiende Gentse hoorntraditie in de late negentiende en vroege twintigste eeuw ontrafelt. Omstreeks 1870 onderging het hoornspelen in België een drastische stilistische ommezwaai. De vroegere vrolijke en elegant versierde speelstijl die ontwikkeld was onder eminente musici als Martin-Joseph Mengal (1784-1851) en Jean-Désirée Artôt (1803-1887) transformeerde plots tot een uitgesproken lyrisch-poëtisch idioom met een klemtoon op transparantie, eenvoud en toegankelijkheid. Een sterke generatie spelers, opgeleid met en bijgestaan door de artistieke-educatieve ideeën van conservatoriumdirecteurs François-Auguste Gevaert (1828-1908) en Adolphe Samuel (1824-1898) ontwikkelden een hoornschool die functionele techniciteit in dienst stelde van vrije artistieke expressie. 

Vanaf het einde van de Negentiende eeuw centraliseerde het zwaartepunt van deze traditie zich in de hoornklassen van Jean Deprez (1840-1902), Charles Heylbroeck (1872- 1945) en Maurice Van Bocxstaele (1897-1974) aan het Koninklijk Conservatorium te Gent. Deze hoornschool ontwikkelde een specifieke educatieve methodiek en zou componisten inspireren tot het schrijven van een bijzonder educatief repertoire waarin ‘verbale’ expressie van primair belang was. Ze had een duidelijke impact op de kunst van het hoornspelen wereldwijd, door een diaspora van migrerende hoornisten die door hun tijdgenoten vaak met de bijnaam ‘dappere Belgen’ (‘brave Belgians’) bedacht werden. Hun levensverhalen en verwezenlijkingen illustreren als geen ander de wisselwerking tussen de muzikale, educatieve, sociale, organologische en algemeen-artistieke ontwikkelingen die België te beurt vielen tijdens de Belle Époque. Analyse van een omvangrijke tijdscapsule van gerelateerde instrumenten, partituren, en archiefstukken leidde tot een herontdekking van het universum van deze ‘verloren’ traditie. De bevindingen werden in de context en het perspectief van een hedendaagse uitvoerder geplaatst en resulteerden in een praktijkgericht denkkader dat tools aanreikt voor reflectie over muzikale uitvoering en -perceptie, artistieke identiteit en de opleiding van musici in verleden, heden en toekomst.

Brave Belgians of the Belle Epoque

ondertitel
A critical study of artistic incentives in the late-romantic Ghent horn playing tradition and its worldwide legacy
projectteam
Jeroen Billiet
promotoren
Rik Vercruysse (KASK & Conservatorium), Francis Maes, promotor UGent
duur
01.09.2015 – 30.08.2021
keywords
Hoorn, Gent, Muziekonderwijs, Traditie, Culturele netwerken