Operaproject Dido and Aeneas

Het is elk jaar hetzelfde liedje. O, een schoon liedje, daar niet van. Terwijl de vogels nog braaf op hun ei zitten te broeden, zet de zangklas alvast de toon met haar jaarlijkse operaproject. Met Dido and Aeneas van Henry Purcell hangt er liefde in de lucht, al komen er al gauw traantjes van. We spreken met regisseur Alex Mallems, die met deze studentenproductie niet voor het eerst het oude Carthago doet oprijzen.

ALEX MALLEMS
De stof is me inderdaad goed bekend. Twintig jaar geleden maakte ik al eens een versie voor het Zeeland Nazomerfestival, waarvan ik artistiek leider was. Die vond in open lucht plaats. Om op te wegen tegen zee en wind arrangeerde Theo Mertens de partituur toen voor koperblazers, accordeon en slagwerk. Voor barokliefhebbers was dat best even slikken. Te meer aangezien Bert Joris voor de gelegenheid een moderne proloog componeerde waarvoor ik het libretto schreef.

ONRUST
Blijf je deze keer dan dichter bij de oorspronkelijk partituur?

ALEX MALLEMS
Wel, we hebben aan het orkest een aantal accordeons toegevoegd. Die zullen het uitbundige zeemanslied ‘Come Away, Fellow Sailors’ luister bijzetten. Verder is het in wezen niet ongebruikelijk om bij een semi-opera als Dido and Aeneas een nieuwe proloog te voorzien. Dat zal in deze productie trouwens ook het geval zijn. Marcos Pujol stelde er een samen op basis van andere werken van Purcell. Dat heeft zijn voordelen. Enerzijds stelt het ons in de gelegenheid enkele solistische rollen te vergroten, anderzijds biedt het inhoudelijke mogelijkheden.

ONRUST
Wat bedoel je met inhoudelijke mogelijkheden?

ALEX MALLEMS
We openen met ‘Music for a While’ uit Oedipus, gezongen door Belinda, Dido’s eerste hofdame. Het is een ode aan de kracht van muziek en dan met name haar vermogen tot troost. Dat spoort goed met Dido die aan het begin van de opera in rouw verkeert. Tegelijkertijd introduceert het tweede couplet het mythologische thema via de figuur van Alecto, een van de wraakgodinnen. In Oedipus zit ze de held achterna om zijn vadermoord te bestraffen, maar in dit geval maakt ze de verbinding met de heksen. Zij staan voor de nietigheid van de mens en het eeuwig op de loer liggende noodlot. Een derde thema is de romantische liefde, aangestipt door twee fragmenten uit The Fairy Queen, een voorbode van de hartstocht die Dido en Aeneas – weliswaar kortstondig – zal verenigen.

ONRUST
Hoe gaat het verhaal ook alweer?

ALEX MALLEMS
De oerversie kennen we natuurlijk uit Vergilius’ Aeneis. Na de vernieling van Troje begint de gevallen prins Aeneas aan een zwerftocht. Uiteindelijk strandt hij in Carthago, vat er liefde op voor Dido, maar wordt door de goden al gauw weer tot vertrek gedwongen om zijn hogere opdracht uit te voeren, id est Rome stichten. Gedurende de renaissance werd het verhaal vaak vrij geïnterpreteerd. Ook het libretto dat Purcell gebruikt is een lichte variatie. De heksen komen in de oorspronkelijke tekst niet voor.

ONRUST
Zo te horen gaat het niet om een al te uitgesponnen relaas?

ALEX MALLEMS
Het is een heel compact werk. De mythologische dimensie legitimeert dat. Liefde wordt niet behandeld als een psychologisch gegeven. Er komt geen hofmakerij of langzaam naar elkaar toegroeien aan te pas. Cupido stuurt een pijl en pats – het spel zit op de wagen. De contrasten zijn heel sterk aangezet. Het ene moment is Dido in rouw, vijf minuten later staat ze in vuur en vlam voor haar Trojaanse held. Daarna komen de heksen op de proppen, die Aeneas aanmanen te vertrekken. Dido’s hart is gebroken en ze sterft.

ONRUST
Heb je al een idee van het scènebeeld?

ALEX MALLEMS
We zitten nog in een verkennende fase natuurlijk. Nu, geef ik – net als mijn collega Marnik Baert – ook les aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen. Ik heb er twee Chinese masterstudenten van de opleiding kostuumonterwerp bereid gevonden om met de dramatis personae aan de slag te gaan. Hun beeldtaal is hedendaags. Voor de kapsels van de heksen denken ze in de richting van slangachtige, blauwe rasta’s gecombineerd met een opvallende maquillage. Verder zullen we wellicht experimenteren met een transparant en licht zijdedoek. Daar kunnen we wat beelden mee maken zoals de oceaan of de grot van de heksen. Dat moeten we uittesten.

ONRUST
Hoever staan jullie al.

ALEX MALLEMS
We hebben samen het libretto doorgenomen en de eerste repetities zijn achter de rug. De internationale context van de studentencast vind ik boeiend. We hebben zangers uit Georgië, Oekraïne, China, Frankrijk, Nederland, enz. Iedereen brengt een stukje van zichzelf mee. Het komt erop aan de neuzen in dezelfde richting te krijgen. Opera is immers een collectieve prestatie.

ONRUST
Dan laten we jullie graag verder werken. Bedankt!