25.01.25 – 16.03.25, Yoshio Nakajima, UNBEAT!

Samen met kunstenaars als Hugo Heyrman, Panamarenko en Wout Vercammen organiseerde de Japanse kunstenaar Yoshio Nakajima op 9 juli 1965 "NU HAPPENING! van een bezette stad III" in Antwerpen. Deze iconische happening kaartte maatschappelijke kwesties aan zoals verkeersveiligheid, luchtvervuiling, de Vietnamoorlog en de dreiging van de atoombom. UNBEAT! werpt licht op de cruciale rol die Yoshio Nakajima speelde in de Antwerpse happenings van de jaren zestig.

De titel van de tentoonstelling verwijst naar ‘unbeat’, de bijnaam die Nakajima onder meer gebruikte tijdens zijn samenwerkingen met Hugo Heyrman (Happy Space Maker), Panamarenko (Multimiljonair) en Wout Vercammen (Nihil) in België. Deze bijnaam vindt zijn oorsprong in de Japanse artistieke groepering, de ‘Tokyo UNBEAT Group’, die hij in 1958 oprichtte samen met Tashiro Minou en Kagami Masayuki. Hun manifesto uit 1961 stelt: "We do rituals that express our desire to reach absolute freedom … you must try to read it in the catastrophic and apathetic situation of our generation … Unbeat Organizers is a collective of independent spirits, and we are witnesses to the temporary insanity prevailing in our century.”

Na verschillende happenings in België werd Nakajima gearresteerd en uitgewezen. Na enkele maanden in West-Duitsland en Kopenhagen te hebben doorgebracht, verhuisde hij naar Zweden. Daar was hij actief binnen diverse internationale avant-gardebewegingen, zoals The Bauhaus Situationiste - Second Situationist International en The International Ubbeboda Symposium. UNBEAT! onderzoekt Nakajima's rol in de Antwerpse happenings, zijn connectie met de PROVO-beweging en zijn onderling verbonden activiteiten in Japan, Nederland, Zweden en België.

De tentoonstelling en het bijhorende publieksprogramma, bestaande uit lezingen en performances in KIOSK, zijn ontstaan binnen het project ‘publieke mediatie als een artistieke praktijk’. Dit project realiseert Merzedes Sturm-Lie sinds februari 2024 in KIOSK, en heeft onder meer als doel nieuwe samenwerkingen en verbindingen te stimuleren, zowel lokaal als internationaal. In het anatomisch theater loopt parallel de tentoonstelling Abstract Entities van Thomas Hitchcock, waar Belgische kunststudenten de kans krijgen om performatief werk te presenteren. Deze samenloop van tentoonstellingen biedt een interessante dynamiek, zeker in het licht van een historisch precedent: in 1965 verhuisde Yoshio Nakajima naar Antwerpen waar hij zich inschreef aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten. Hier ontmoette hij Panamarenko en Hugo Heyrman, wat al snel leidde tot het uitvoeren van verschillende Happenings.

UNBEAT! is gecureerd door Merzedes Sturm-Lie en Martin Schibli. De expositie is samengesteld in samenwerking met het Yoshio Nakajima Archief, M HKA, Stefan Wouters, Roger D’Hondt en Marie-Hélène Van Audenhove (New Reform Archief).