Hokus Pokus At Full Moon, Hokus Pokus Pick A Side

Tom Poelmans heeft een tentoonstelling in KIOSK en stelt een nieuw boek voor: A Spirit in Painting. Hiermee laat hij een periode van 15 jaar schilderen achter zich en dit met veel verwachting voor wat nog komt. Voor de tentoonstelling werd er een selectie gemaakt van 62 schilderijen, terwijl het boek een andere selectie van 30 schilderijen toont. Op muur en op papier zijn de voor- en achterkanten van alle doeken te zien (geweest). De voorkant van het schilderij Hokus Pokus at Full Moon staat afgebeeld op de achterkant van het boek. Een volle maan kijkt door het boek, door het doek, door de jaren heen.

Liene Aerts

Tom, ik zie enkele momenten voorbij je maan schuiven, ik schijn er graag licht op:

Met het opnieuw zien van je werk Paradise City uit 2010 denk ik terug aan waar je stond op het moment dat ik iets voor je schreef naar aanleiding van je selectie voor de Camille Huysmansprijs: “De wijze waarop Tom Poelmans zijn schilderwerken aanvat, staat in directe verbinding met zijn werkomgeving. Zo gedreven en impulsief hij zijn kleuren en technieken selecteert, zo ongedwongen werd zijn atelier volgestapeld met allerhande kleurrijke, komieke objecten en materialen. Uit deze muurhoge veelheid van inspiratiebronnen ontstond ook zijn schilderij Troubles in Paradise. Als een explosie van kleur komt deze als een bijna sculpturale entiteit naar voren in de ruimte van het atelier. Een werkomgeving die in zijn begrenzing van een grote openheid en iets ondefinieerbaar, maar vooral van een verheugde goesting voor schilderen getuigt.”

Uit onze gesprekken de afgelopen weken maak ik op dat je drive voor het schilderen 15 jaar later even brandend, zelfs nog dringender aanvoelt. Je spreekt over een moment van afronding, over een steeds dichter bij jezelf komen. Ik lees een verlangen om te zoeken naar dé moment om een beeld vast-te-pakken en dit vanuit de abstractie, vanuit de intuïtie eerder dan vanuit een doorgedreven figuratie of vooropgezet idee.

De maan is maximaal verlicht door de zon en verschijnt volmaakt rond en geel. Ze geeft zelf geen licht, haar voorkant schenkt ons de reflectie van de zon in de nacht. Haar achterkant is grijs, grijs als de steen die ze is. Haar enorme energieveld werkt in op ons en brengt transformatie, loslaten, reflectie. Precies wat ik zie gebeuren onder de volle maan in je coverwerk Hokus Pokus at Full Moon: het afgebeelde lichaam in metamorfose is vogel-mens, vrouw-man, anoniem-Tom, sirene-griffioen. De draak brult naar de maan, naar de mystiek ervan.

De volgende dag zal je een even krachtig gebaar neerzetten in KIOSK. In de actie van ‘het omkeren’ zit zoveel meer dan enkel een materiële handeling. Het is een bespiegeling, een beslissing, een kant durven kiezen. Of zoals één van je geselecteerde werken titelt, Kiezen is verliezen? Hokus Pokus! Maak van een achterkant een voorkant en zie wat er tevoorschijn komt.

Je zit aan een tafel en signeert je boeken met de hand, met tekeningen uit de losse pols, aan de lopende band. Tegelijkertijd worden de schilderijen één voor één omgedraaid, chronologisch en traag. De periode van 2009-2010 tot 2025 passeert in één langgerekt gebaar van omkering, van verwisseling van gedaante, van toen naar nu. Het trage moment creërt ruimte om te kijken, alle tijd om te bewegen.

Tom, ik zie de geest in je schilderen! Hij komt tevoorschijn, elk uur vrijer en veelsoortiger, virtuoser en vreemder, voortdurend van vorm verandererend. Je pakt vast, drijft hier en daar door in iets, maar altijd laat je los, zo kan je iets nieuws vastpakken met een nieuwe energie. Ieder werk gaat in zijn eigenheid staan. Alle werken geven leven aan elkaar en vormen samen één monumentaal beeld op wielen. Of is het werk zelf het wiel? Je dansende skeletten komen mij vertellen: alles is wat het is – niets is wat het lijkt. En ook, alles is in verandering – niets blijft hetzelfde.

Ik neem je boek bij zijn voorachterkant vast en blader het achterstevoren door. Ik vind een uit tijdschriften gecollageerde tekst met zinnen als: “DE zoeker. INVESTEERT Op het ritme van MYTHISCHE magie De zoektocht hangt af van de eeuwigheid” en “het Balkon van de twijfel is BINNEN HANDBEREIK en de MOGELIJKHEDEN EINDELOOS!”

Verderop staat er in je handschrift geschreven “Painting is like a movie, when you see the making of, you get the picture.” Ik herbekijk het boek en de tentoonstelling vanuit dit licht.

Elke overgang komt met een soort van resolutie-zoeken, een balans-opmaken. Je legt alles open en neemt ons mee naar voor en achter in de tijd, naar je maakprocessen en binnenste kanten in de vorm van tekeningen, collages, gedichten, aforismen, stukjes tekst van jezelf en van mensen die dichtbij je staan. Ik zie een onuitputtelijke zoektocht naar deuren, spiegels, schatten en sleutels.

Met A Spirit in Painting in m’n voorachterhoofd, grijp ik naar Hoekpijlers van Henri Michaux en noteer uit deze laatste: “Op de keerzijde die de voorzijde lijkt, midden in een greep zonder houvast, gedurende de uren, bij de aanvang van de eindeloos verlengde ruimte en tijd, buitenbedrog, binnenbedrog, boerenbedrog – zeg eens, wat doe jij? Wat ben jij, nachtelijk donker in het binnenste van een steen?”

Ik stap de binnenkant van een briljante steen in. Ik ervaar iets complex, intiem, bijna onpenetreerbaar. Ik doe een poging om de plek in zijn kern te beschrijven, inclusief wat mij erin raakt.

Je atelier is een niet al te grote, vierkantige kamer met één centraal dakraam. Het is uw private binnenruimte. Het lijkt een verlengde van uw hoofd en lijf. Alles draait om de (nog) op te vullen zit- en kijkruimte. De adem- en beweegruimte lijken secundair. Eén hoek geeft net genoeg plek aan u, een stoel en een werkblad. Voor de moment wordt er een stilleven van objecten rondom u tot leven gebracht op een handzaam houten paneeltje. De bij elkaar verzamelde dingen overspoelen, stromen in elkaar over, alles kleeft plastisch aan elkaar, integreert tijd, wordt tijdloos, kleurt op elkaar af als bespeelde plasticine.

De enkele uitgeknipte citaten springen in het oog: “Work hard” en “Ga de strijd aan.” Ik kijk naar de T I M E-tattoo op je vingers. In KIOSK zag ik titels als Ce n'est pas le temps qui passemais nous - Le Facteur Cheval, Painting beats death en Painting is the devil passeren. Of op één van de achterkanten staat geschreven When I’m dead and in my grave and all my bones are rotten, these paintings will tell my name when I am quite forgotten. Tom, de Tijd zit je op de hielen.

Het werk is zich van geen tijd bewust. Het neemt finaal het woord in de vorm van A Poelmans Parade van sprekende achterkanten en aforismen, van een Painting party naar een Nightmare on painting street.

Heel The hidden history en The lost world afgespeurd.

Het Party animal en de Prince of Darkness in je geraadpleegd.

De Blauwe Droom zei het al: “Luister naar je buik, Poelmans!”

Geheimen van een verloren rijk lijken traag in zicht te komen.

Geen Crossing the river zonder Collateral damage.

Maar ook, Panta rhei, “je kunt niet twee keer in dezelfde rivier stappen.” (Heraclitus)

Wij kunnen daar ook wat zij hier deden, sissen de Horny bastards al springend.

“De juiste keuze ligt altijd aan de tegenovergestelde kant van wat wij denken, zeker als het gaat over onze zoektocht naar de ruimte die we nodig hebben.” (Wim Cuyvers)

Daydreamer stapt vol goede moed en bij Supermaan het Tropisch Nevelwoud in.

Hotter than a fantasy?

Muurvulling?

Was al dit het “Demon Host” Voorspel?

Benieuwd naar het volgend spel, Breekdancer alias B-Batman!

Break a bone, blijven wielen en bezielen. The best part after a journey komt nog.