WAX (review)
The history of the body is fundamentally human history, for no social practice exists that was not first inscribed upon the body—Silvia Federici1
WAX in KIOSK in Gent is de eerste solotentoonstelling van Sidsel Meineche Hansen in België en omvat zeven werken die tussen 2023 en 2024 werden gemaakt. Door een geraffineerd samenspel van materialiteit, mythologie en kritiek situeert de tentoonstelling zich binnen de gelaagde geschiedenis van de locatie — een voormalig ziekenhuis, anatomisch theater en een cisterciënzer nonnenklooster. Het oeuvre van Hansen bevraagt de lichamelijke onderwerping zoals die wordt omkaderd door de ogenschijnlijke objectiviteit van de medische wetenschap, terwijl het de hedendaagse bezorgdheid over digitale representatie en de ethiek van beeldmanipulatie aan de orde stelt door middel van collaboratieve processen. De architectuur van de tentoonstellingsruimte — smalle doorgangen die leiden naar een open rotonde/theater — bepaalt de ontmoeting van de bezoeker met de werken.In een kleine ruimte rechts van de ingang zet Hansens gezamenlijke schilderij Globe, gemaakt met Joanne Robertson, de toon. De gebarencompositie brengt het woord “globe” over en weerspiegelt de urgentie van wereldwijde crises door middel van persoonlijke en emotionele betrokkenheid. De spontane aard van de samenwerking benadrukt het spanningsveld tussen individuele agency en collectieve arbeid, een terugkerend thema in Hansens werk.
In de rotonde hangt de kroonluchter MISSIONARY aan het plafond. Dit werk bestaat uit roestvrij staal en handgeblazen glazen hangers met de tekst “MISSIONARY” en verkent de raakvlakken tussen seksuele onderdrukking, religieuze toewijding en ijzige sprookjesbeelden. Door te verwijzen naar de missionarispositie en katholieke missionarisactiviteiten bekritiseert Hansen de verstrengelde controle van lichamen binnen religieuze en maatschappelijke kaders. De kroonluchter ondermijnt het conventionele doel van verlichting en werpt in plaats daarvan schaduwen die de erotische controle over vrouwenlichamen binnen historische en hedendaagse machtsdynamieken onderstrepen.
Aan de overkant van de rotonde hangt Hook No. 9, een bronzen vleeshaak gegoten met behulp van de lost-wax-methode. Dit verontrustende maar fragiele object symboliseert de verstrikking van lichamen door mechanismen als verslaving, industriële slachting of psychologisch trauma. De dualiteit — zowel onheilspellend als delicaat — weerspiegelt Hansens bredere kritiek op geweld en objectivering.
In het centrum van WAX ligt Untitled (Anatomical Venus), een wassen en aluminium sculptuur in het midden van de rotonde. Hansens Venus, die de 18e-eeuwse anatomische modellen van Clemente Susini opnieuw verbeeldt, richt zich op voortplantingsorganen, waaronder een wassen replica van een 3,5 maand oude foetus en een metalen skelet. Door gebruik te maken van een productiemodel afgeleid van EVA 3.0 — een gestandaardiseerde digitale 3D-figuur en de fysieke en positionele verwijzing naar Susini's La Venerina — confronteert het resulterende beeld, ontdaan van de meeste uiterlijke en innerlijke kenmerken, de kijkers met de overblijfselen van voyeurisme en objectivering die inherent zijn aan wetenschappelijke praktijken. De combinatie van de organische kwetsbaarheid van was en de industriële duurzaamheid van aluminium roept spanningen op tussen leven en dood, het biologische en het mechanische, het gieten en het afgietsel. Dit werk sluit aan bij Federici's bewering van een historische strijd tegen het lichaam, waarin de mechanisatie het lichaam ontdoet van zijn organische en sociale dimensies. Zoals Federici schrijft: “...capital strives to stabilize its reign, it consciously re-mobilizes the dream of religion: the overcoming of the boundaries of the body, the reduction of the human being to an angellike creature, entirely soul and will”.2
Links van Untitled (Anatomical Venus), Kun en Engel falder i Unåde (“Only an Angel Falls from Grace”) en D's Piano verdiepen zich in de politiek van AI-gegenereerde beelden. De eerste herdefinieert de iconische jurk van Sneeuwwitje als een bebloed symbool van trauma en bekritiseert Israëlisch staatsgeweld en genocide — only from grace falls an angel.
De tweede overlapt Grumpy uit Disney's Sneeuwwitje en de zeven dwergen met Beethoven's Mondscheinsonate, waardoor een schokkende dissonantie ontstaat die de oorspronkelijke sentimentele partituur ondermijnt.
Hansens gebruik van door AI gegenereerde visuals evalueert hoe digitale technologieën culturele symbolen manipuleren om ideologische doeleinden te dienen, wat resoneert met Federici's kritiek op de droom van controle van het kapitalisme: “een wereld waarin beelden en geluiden sociale relaties vervangen"3, of durf ik te zeggen dat deze beelden en geluiden sociale relaties worden.
The abstraction of life corresponds to the abstraction of death.4
De “slapende dood” — bevroren in de tijd — wordt een interpretatieve metafoor voor de historische objectivering van het lichaam, waar het leven wordt verstild en vereenvoudigd om oppervlakkige agenda's te dienen — zowel La Venerina(historisch) als Sneeuwwitje (fantastisch) zijn jonge meisjes/vrouwen die de dood ervaren of er dicht bij in de buurt komen, La Venerina als een zwanger jong meisje, dood in afwachting van culturele (medische/artistieke) observatie en manipulatie en Sneeuwwitje als dood in afwachting van de opwekkende kus van de prins (haar geboorte resulteerde ook in de dood van haar moeder).
De werken van Hansen dagen deze mythische (historische en fantastische) verhalen uit die culturele hiërarchieën schragen. Zoals Roland Barthes betoogt in Mythologieën, mythen en binaries naturaliseren machtsstructuren en verdoezelen hun ideologische onderbouwing. Hansens deconstructie van deze verhalen nodigt kijkers uit om de culturele mythes te ondervragen die de perceptie van sekse, gender, macht en dood vormgeven.
Voor Barthes is het analyseren van mythes "[to] track down...the ideological abuse that is hidden there".5
In een smalle ruimte vlakbij de uitgang van de tentoonstelling biedt Butterfly (1), een schilderij waarop het woord "complex" is aangebracht, een rustigere meditatie over transformatie. Dit delicate werk, geschilderd in methyleenblauw op zijde, roept de dubbele rol van het lichaam op als een plek voor persoonlijke metamorfose en ontsnapping. De historische associaties van methyleenblauw met medische experimenten — als kleurstof (om pathologie te visualiseren) en als behandeling — verdiepen de metaforische resonantie van dit werk.
De werken van Hansen confronteren de ethische implicaties van deze portretten en bieden scherpe kritiek op objectivering. Door historische referenties, materiaalexperimenten en digitale kritiek met elkaar te verweven, creëert Hansen een aangrijpend onderzoek naar waar geschiedenis, biopolitiek en technologie samenkomen. Hierdoor wordt WAX een krachtig commentaar op de precaire positie van het hedendaagse lichaam in een wereld die gevormd wordt door samengestelde relaties met kapitalisme, kennis en mythologie.
Zoals Federici opmerkt, heeft de historische strijd tegen het lichaam instellingen voortgebracht die onze relaties met de ruimte, de natuur en elkaar opnieuw definiëren: “the law, the whip, the regulation of sexuality, and myriad social practices".6
Complexiteit is de being—action/practice van het menselijk lichaam.
1: Federici, S., & Nicolas-Teboul, L. (2020). Par-delà les frontières du corps : repenser, refaire et revendiquer le corps dans le capitalisme tardif, Editions Divergences p. 131
2: Federici, S., & Nicolas-Teboul, L. (2020). Par-delà les frontières du corps : repenser, refaire et revendiquer le corps dans le capitalisme tardif, Editions Divergences p. 123. This text is highly relevant to technological criticism, as it challenges many of the underlying assumptions of the wired world and the information/knowledge economy. "The old philosopher's stone could convert base metals into gold. Now humans, real estate, social relations are converted into electronic signs carried in an electronic plasma. The dream of magical control has never been exorcised. Perhaps, after all, modern capitalism is a great factory for the production of angels." Yurick, S. (1985). Behold Metatron, the Recording Angel. Autonomedia
3: Ibid., 126.
4: Ibid., 125.
5: Barthes, R., Lavers. A, (1972) “Myth Today.” Mythologies. Trans., New York: Hill and Wang p. 109.
6: Federici, S., & Nicolas-Teboul, L. (2020). Par-delà les frontières du corps : repenser, refaire et revendiquer le corps dans le capitalisme tardif, Editions Divergences p. 132.