21.04.22, 20:00, Ane Hjort Guttu

De film Manifesto (Ane Hjort Guttu, 2020, 27’) toont een portret van een activistisch ‘paard van Troje’ dat zich voortbeweegt binnen de contouren van een kunstacademie in Oslo, Noorwegen. Ane Hjort Guttu gebruikt haar ervaring als docente om een scherp, accuraat beeld te schetsen van het leven in zo'n instituut.

In 2020 schreef Ane Hjort Guttu een artikel in het tijdschrift Kunstkritikk.no met de titel 'The End Of Art Education As We Know It', waarin ze beschrijft hoe het kunstonderwijs sinds 2010 is veranderd. Kunstscholen hebben veel van hun autonomie verloren sinds de Bologna-akkoorden en hun overgang naar grotere onderwijsinstellingen. Terwijl het administratieve werk en dus de administratieve staf toeneemt, is het aantal docenten gedaald. De administratie is letterlijk buiten de academie komen te staan en heeft weinig contact met de dagelijkse praktijk van het lesgeven en leren. De neoliberalisering die het kunstonderwijs binnensijpelt, beïnvloedt en verandert haar praktijk door middel van organisatie, architectuur en digitalisering. In haar artikel bekijkt Guttu hoe de architectuur van kunstscholen het onderwijs zelf vormt en hoe de huidige ideologie zich manifesteert in de gebouwen van de kunstschool. Van muffe ateliers waar schilders les krijgen van een 'meesterleraar', zijn we overgestapt op open, transparante ruimtes waar een multidisciplinaire artistieke praktijk wordt aangemoedigd.

Terwijl Ane Hjort Guttu in haar artikel vooral beschrijft en discussieert, klinkt in haar film 'Manifesto', die ongeveer gelijktijdig met het artikel verscheen, een ander verhaal door. In deze fictieve documentaire neemt een groep studenten, docenten en ander personeel het heft in eigen handen en probeert de verloren vrijheid in de moderne academie terug te brengen. Ze vinden manieren om de controle te ondermijnen via een geheim systeem dat een 'schaduwacademie' creëert. De film vraagt wat je opgeeft als creativiteit wordt vervangen door orde, en geeft ons concrete plannen hoe we zelf in opstand kunnen komen tegen een neoliberaal schoolsysteem. Met de film won Hjort Guttu in 2021 de KNF Award op het Internationaal Filmfestival Rotterdam (IFFR).

Ane Hjort Guttu is kunstenaar en hoogleraar Hedendaagse Kunst aan de Oslo National Academy of the Arts. Ze werkt in verschillende media, maar heeft zich de afgelopen jaren geconcentreerd op film- en videowerken, variërend van onderzoekende documentaire tot poëtische fictie. Hjort Guttu is ook actief als schrijver en curator. Het volledige artikel ikan je hier lezen.