Ioannis Piperkos
De piano is nooit ver weg

Klassiek pianist Ioannis Piperkos studeerde in juni af met een programma van Scarlatti, Bach en Rachmaninov. ‘Bij het kiezen van programma’s volg ik niet één rode draad. Ik wil iedere keer iets anders doen en volg in de eerste plaats mijn gevoel.’

Het is midden augustus wanneer we elkaar spreken. Zijn eindexamen aan KASK & Conservatorium ligt alweer enkele maanden achter ons. Maar de piano is nooit ver weg.

‘Vijf minuten geleden was ik nog aan het studeren,’ zegt Piperkos. Het voordeel van een online gesprek.

Linde Verjans
Waarom koos je voor de piano?

IP
Die keuze heb ik niet zelf gemaakt. Toen ik een jaar of vijf was beslisten mijn ouders dat ik op pianoles zou gaan. Dat ik professioneel pianist ben geworden is wel mijn eigen keuze. De aantrekkingskracht was gewoonweg te groot. Ik kon er niet van wegblijven en dat is nog altijd zo. Ik moét het doen, alle dagen, hele dagen.

LV
Is die aantrekkingskracht er altijd geweest?

IP
Ik heb altijd van muziek gehouden en dan in het bijzonder van klassieke muziek, maar in het begin wou ik, net als andere kinderen, buiten basketballen of videospelletjes spelen. Pas toen ik een jaar of twaalf was, werd het pianospelen serieuzer.

LV
Voor je eindexamen koos je stukken van Scarlatti, Bach en Rachmaninov. Waarom deze, uit een bijna onuitputtelijk aanbod pianomuziek?

IP
Omdat ik ervan houd. Dat is voor mij altijd een eerste vereiste: ik moet een connectie voelen met de stukken die ik speel. Ik bewonder deze componisten en heb hen veel bestudeerd. Scarlatti en Bach staan voor een intieme manier van pianospelen. Rachmaninov is totaal andere koek: groots, romantisch. Het vormde een mooi contrast. Bovendien kon ik zo samen met mijn leraar spelen. Het is niet ideaal om een concerto zonder orkest te spelen, omdat het niet geschreven is met de intentie om het op twee piano’s uit te voeren, maar het was zo bijzonder om dit met hem te kunnen doen. Een afstudeerconcert is iets wat je je de rest van je leven herinnert. Ik wou er een fijne herinnering van maken. Dat is gelukt.

LV
Verrassend wel om Bach en Scarlatti op een moderne piano te horen.

IP
Muziek moet kunnen evolueren. Scarlatti en Bach hadden andere omstandigheden in hun hoofd toen ze deze muziek schreven, maar situaties veranderen, net als instrumenten. Dat brengt nieuwe mogelijkheden met zich mee. Goede muziek verandert mee. Het is altijd interessant om te kijken hoe je een stap verder kunt gaan.

LV
Een bewijs van de kwaliteit van de muziek, dat die met de tijd mee kan evolueren en overeind blijft.

IP
Bach en Scarlatti hebben mij niet nodig om dat te bewijzen! (lacht)

LV
Waar ben je op dit moment mee bezig?

IP
Ik ben enkele competities aan het voorbereiden. In mijn ogen een noodzakelijk kwaad. Niemand doet het graag, het is zenuwslopend en het doodt de muziek. Tegelijk is het een hele goede manier - misschien wel de beste - om speelkansen te krijgen. Je moet een netwerk opbouwen en zichtbaar zijn. Daarvoor zijn wedstrijden ideaal.

LV
Zijn er tegenwoordig niet andere manieren om zichtbaarheid te krijgen? Online bijvoorbeeld?

IP
Daar denk ik dikwijls over na. Je kan natuurlijk video’s en opnames van jezelf online zetten. Toch bereik je daar volgens mij niet helemaal hetzelfde mee als met een wedstrijd. Bij een wedstrijd komt ook prestige kijken, omdat je beoordeeld wordt door een jury met grote namen. Online zijn er nog veel onzekere factoren. Ik hoop dat er nieuwe manieren komen om jezelf als muzikant te kunnen tonen, maar voorlopig is er nog geen waardig alternatief voor competities.

LV
In sport merk je dat mensen beter presteren in een competitieve setting. Er sneuvelen meer persoonlijke en wereldrecords op wedstrijden dan op trainingen. Gaat dat voor muziek ook op?

IP
Volgens mij totaal niet. Er zijn veel parallellen tussen sport en muziek te trekken - een vroegere leraar noemde muzikanten ooit ‘atleten van de kleine spieren’ -, maar wij presteren absoluut niet beter onder extreme druk. In muziek nemen we het ook niet tegen elkaar op. We maken kunst. Dat is iets totaal anders.

In sport helpt adrenaline je om bijvoorbeeld sneller te lopen. Bij ons scherpt het misschien wel onze concentratie aan, maar we verliezen er ook finesse en creativiteit door. Stress is moordend voor de spontaniteit en alles wat muziek tot leven wekt.

LV
Je vermeldde net een oud-leraar. Wie zijn de meest invloedrijke mensen geweest in jouw weg naar professioneel muzikantschap?

IP
Mijn leraar in Gent was uiteraard heel belangrijk voor mij, Vitaly Samoshko. Ik heb de afgelopen jaren zoveel van hem geleerd. Aan één leraar in Griekenland heb ik enorm veel te danken. Toen ik bij hem kwam was ik een wrak op alle gebied: fysiek, technisch, muzikaal, mentaal,… Ik kon geen piano meer spelen. Hij heeft me toen op zoveel vlakken geholpen. Met behulp van bewegingsleren als Alexandertechniek en Pilates heeft hij mijn techniek volledig hervormd. Daarnaast leerde hij me over muziek, de muziekwereld, de wereld. Het was een heel lang proces, maar zijn invloeden draag ik alle dagen bij me, in alles wat ik doe. Zonder hem was ik wellicht volledig gestopt met spelen, omdat ik het fysiek gewoon niet meer kon.

LV
Heb je dromen voor de toekomst?

IP
Dromen… dat vind ik altijd zo’n raar woord. Ik heb wel plannen. Er zijn zoveel mogelijkheden, zoveel dingen die ik leuk vind: op een podium staan, uiteraard, maar dat is in Griekenland niet zo vanzelfsprekend. Lesgeven is ook iets wat ik graag doe. En het zou fijn zijn om in de toekomst ook bezig te kunnen zijn met de gezondheid van muzikanten en anderen daarin te kunnen begeleiden vanuit mijn eigen ervaring.